BÀI VIẾT VỀ THẦY CÔ VÀ MÁI TRƯỜNG

          Họ và tên: Nguyễn Hữu Thông
          Nơi công tác: Trường THCS Rô Men, huyện Đam Rông, tỉnh Lâm Đồng.
          Số điện thoại: 0917147887
          Thông tin về nhân vật trong tác phẩm: Học sinh Giàng A Sử, Thôn 5, Rô Men, Đam Rông, Lâm Đồng

           Năm 2009, tôi là một giáo viên mới được phân công về công tác tại trường THCS Rô Men, huyện Đam Rông, tỉnh Lâm Đồng. Một ngôi trường thuộc huyện vùng sâu, vùng xa và đặc biệt khó khăn của khu vực Tây Nguyên. Hơn hết, ngôi trường này còn có một sự đặc biệt: điểm trường thôn 5 của xã hoàn toàn là 100% học sinh người dân tộc H’ Mông, điều kiện kinh tế và trình độ dân trí thấp hơn các thôn khác trong xã. Ở đây, học sinh nói tiếng H’ Mông thạo hơn nói tiếng Việt. Những năm tháng đầu tiên của nghề dạy học đã để lại trong tôi bao kỷ niệm, vui có, buồn có, có những kỷ niệm thấm đẫm tình cảm thầy trò. Nhưng kỉ niệm mà tôi nhớ nhất đó là em Giàng A Sử, một học sinh ở điểm trường thôn 5. Và có thể, em sẽ là một học sinh mà tôi sẽ không thể quên trong nghề dạy học của mình. 
            Năm ấy tôi được phân công làm công tác chủ nhiệm lớp 8A3 - một lớp ở điểm trường làng H’ Mông - thôn 5. Ngày đầu tiên làm quen với lớp, cầm tờ danh sách lớp tôi dò qua một lần và ngạc nhiên dừng lại ở số thứ tự 23, họ và tên: Giàng A Sử sinh năm 1992 trong khi học sinh cả lớp đều có năm sinh 1996. Tôi đưa mắt nhìn quanh một lượt tất cả học sinh trong lớp thì đúng là có một em nhìn lớn hơn rất nhiều các bạn khác trong lớp. Dường như bạn ấy đã hiểu được chút gì đó ngạc nhiên trong tôi, nên khi bắt gặp ánh mắt tôi, em đã cúi đầu, im lặng không nói gì.
    Những ngày đầu đúng là thử thách lớn đối với tôi, cuộc sống với muôn vàn thứ tôi phải tập quen dần. Xa bố mẹ, xa nhà nhiều lúc tôi đã tự hỏi không biết mình có vượt qua được không? Nhưng đó không phải là thử thách lớn trong tôi mà chính là sự bất đồng về ngôn ngữ giữa tôi và các em. Các em thực sự rất nhút nhát, nhiều khi tôi nói mà các em chẳng hiểu được hết tôi đang nói gì. Tôi nản! Nản hơn khi Giàng A Sử - cậu học trò để lại trong tôi sự ngạc nhiên hôm đầu gặp mặt lại làm tôi rất phiền lòng. Em rất hay nghỉ học, đi học trễ, không chuẩn bị sách vở hay đồ dùng học tập gì cả. Đặc biệt em rất ít nói, không hòa đồng cùng các bạn trong lớp. Có một buổi học, tôi thấy em đi trên đường nhưng không phải là đường lên trường mà là một con đường khác. Tôi cố gọi với theo: “Sử ơi!” nhưng nhìn thấy tôi em đã chạy mất. Buổi chiều hôm đó, tôi nhờ em Sùng Thị Chu - một học sinh của lớp dẫn tôi vào nhà em Sử. Đó là một ngôi nhà tạm, vách nứa được dựng trên đỉnh đồi. Thầy trò chúng tôi phải leo bộ một lúc mới tới nơi. Em Chu nói với tôi: “Đến nhà bạn Sử rồi thầy ạ!”. Tôi bước vào nhà, nhìn khắp nhà với một sự xót xa. Trong nhà chẳng có gì đáng giá: không bàn ghế, không đồ dùng, góc nhà kê một chiếc giường tre ọp ẹp và một người đàn ông nằm trên giường: đó là bố của Sử. Bố em bị bệnh đã lâu, chỉ nằm một chỗ, dưới đất là hai đứa trẻ nằm lăn lóc ngủ ngon lành: đó là hai đứa em của Sử. Tôi đang trong miên man suy nghĩ thì em Chu kêu lên: “Thầy ơi, bạn Sử về rồi ạ!”. Tôi nhìn ra ngoài thấy em Sử vừa hạ cái gùi đầy măng xuống đất. Thấy tôi, Sử đã trực chạy trốn thì bố Sử gọi lại. Em không chạy mà cũng chẳng nhìn tôi, vẫn là dáng vẻ cúi đầu và im lặng. Cảm xúc lúc đó trong tôi thật là khó tả, tôi hỏi thăm hoàn cảnh gia đình và sức khỏe của bố Sử, rồi chào mọi người ra về.
             Có lẽ gùi măng to hơn, nặng hơn cả Sử đã giúp tôi trả lời được những câu hỏi về em: Vì sao em hay đi học trễ? Hay nghỉ học? Không sách vở, đồ dùng và lầm lì ít nói? Tôi đã tìm mọi cách cố gắng gần em hơn nhưng dường như, tôi càng muốn gần em bao nhiêu thì em lại muốn tách biệt với mọi người bấy nhiêu. 
Sau chuyến vào thăm gia đình em, tôi đã báo cáo lên Ban giám hiệu nhà trường, hội Khuyến học về hoàn cảnh khó khăn của gia đình em. Bản thân em và gia đình đã nhận được sự giúp đỡ của những tấm lòng từ thiện. Những quyển sách, quyển vở, bộ quần áo mới hay chỉ là những cái bút chì của tôi và các bạn trong lớp đã giúp Sử đi học chuyên cần hơn. 
    Tây Nguyên vào mùa mưa, những ngày mưa không dứt, có một ngày mưa mà mãi mãi tôi không thể quên trong cuộc đời đi dạy cho tới bây giờ. Hôm đó là ngày thứ ba, ngày ấy làng H’Mông vẫn chưa làm cầu. Cầu cũ là một cây cầu tạm bằng gỗ, hai bên là hai đoạn đường dốc dựng đứng như nóc nhà. Tôi vào tới đó khi mọi người đã đi lên rẫy, học sinh đã tới trường, đường xuống cầu rất trơn vì cơn mưa lúc sáng sớm. Tôi thấy tay lái mình chệnh choạng, tôi phanh xe lại mà không được. Tôi đã mất kiểm soát với chiếc xe của mình và ... “rầm”. Tôi và xe đã lao thẳng xuống suối. Tôi sợ quá, cả người đau ê ẩm. Nhìn lên trên đường thấy im lìm. Vừa đau, vừa sợ và cả thất vọng. Bỗng từ trên đường, Sử xuất hiện, thấy tôi, em chạy thật nhanh xuống cầu đỡ tôi lên. Tôi ướt sũng, quần áo lấm lem bùn đất. Tôi thấy em có vẻ luống cuống vì có lẽ lần đầu tiên em nhìn thấy tôi trong hoàn cảnh này. Tôi ngồi phịch xuống đất, còn em chạy đi nhanh lắm. Trong đầu tôi nghĩ, chắc lại trốn học nữa rồi! Nhưng không, một lúc sau em chạy tới, sau em là một vài người dân trong thôn. Họ giúp tôi đưa xe lên. Tôi cảm ơn mọi người và nhìn lên phía trường, tôi sao dạy được khi ướt bẩn thế này? Rồi em lại chạy đi, hôm nay tôi không thấy vẻ lầm lì hàng ngày của em nữa mà thay vào đó là một cậu bé rất nhanh nhẹn. Đang loay hoay không biết làm thế nào thì em quay lại và mang đến cho tôi sự bất ngờ khôn tả. Tay em cầm một bộ quần áo của người H’Mông. Em mạnh dạn gọi: “Thầy ơi!” rồi đưa cho tôi bộ quần áo đó. Tôi ngạc nhiên và vô cùng xúc động trước việc làm của em. Tôi ghé vào nhà một người dân gần đó thay đồ và lên lớp. Chưa khi nào tôi xuất hiện lại được nhiều ánh mắt để ý đến vậy. Ngạc nhiên - là cảm xúc của tất cả mọi người dành cho tôi. Không ngạc nhiên sao được khi lần đầu tiên tôi mặc bộ quần áo của người H’mông đến trường. Và cũng chưa bao giờ tôi thấy mình vui lạ đến thế. Tôi thầm cảm ơn em, em đã mang lại nụ cười cho tôi không chỉ ngày hôm nay mà là cả những quãng thời gian sau này.
              Sau “sự kiện” ấy tôi thấy em có đỡ nhút nhát hơn, gần gũi với thầy cô, bạn bè hơn. Tôi đã thấy được những chuyển biến tích cực từ em. Em luôn là người anh cả trong lớp, một lớp trưởng gương mẫu, “người thầy” tận tụy dạy tôi nói tiếng Mông. Nhìn em nắn nót từng nét chữ, tôi thấy vui thật nhiều. Em đã không làm tôi thất vọng. Cuối năm học em đạt danh hiệu học sinh giỏi. Đó là sự nỗ lực hết mình của em - cậu học trò “đặc biệt” ngày nào của tôi. 
              Thời gian thấm thoắt trôi, giờ em đã lập gia đình. Thỉnh thoảng gặp em, nhìn em đã chững chạc, trưởng thành hơn rất nhiều, lòng tôi rất vui.
Câu chuyện về người học trò năm nào đã giúp tôi hiểu ra rằng: Nếu đến với các em bằng tình thương thì sẽ nhận lại được tình thương. Vì vậy, là một giáo viên chúng ta hãy hết lòng yêu thương học sinh. Những điều giản dị, tốt đẹp và ấm áp đã và đang hiện hữu trong cuộc sống này, và chắc chắn nó sẽ trở thành khoảng kí ức tươi đẹp theo tôi trong suốt sự nghiệp trồng người.

                                                                                       Rô Men, ngày 22 tháng 11 năm 2023